Wyprawa do wnętrza Ziemi
Autor: Juliusz Verne
Ilustrował: Daniel Mróz
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie, 1973
Okładka: miękka
Stan: dobry
Uwagi: nieznaczne zażółcenia brzegów kart
Juliusz Verne należy do tego rzadkiego grona autorów, którzy potrafili z fantazji uczynić laboratorium. „Wyprawa do wnętrza Ziemi” to przykład powieści, w której XIX-wieczna nauka spotyka się z XIX-wiecznym marzeniem – i obie strony tej konfrontacji wychodzą z niej zwycięsko. Verne, choć wiedział, że teoria pustej Ziemi została już odrzucona, użył jej jako scenografii dla literackiego eksperymentu: co by było, gdyby rzeczywiście zejść niżej, poza warstwy skał, aż do świata, w którym czas zatrzymał się w epoce gadów?
Wydanie Wydawnictwa Literackiego z 1973 roku, opatrzone ilustracjami Daniela Mroza, stało się dla polskich czytelników jedną z najpełniejszych odsłon tej podróży. Mróz – surrealista z wyobraźnią podszytą groteską – znakomicie uchwycił ambiwalencję tekstu Verne’a: z jednej strony zachwyt nad precyzją geologicznych obserwacji, z drugiej – grozę podziemnego kosmosu, w którym człowiek znów staje się drobnym stworzeniem wobec pradawnych sił natury. Jego ryciny z morzem we wnętrzu Ziemi czy sceną pojedynku prehistorycznych bestii dodają powieści wymiaru nieomal sennego koszmaru.
Nie jest to jednak tylko romans z fantastyką. Powieść pozostaje dokumentem epoki, kiedy nauka była jeszcze projektem zbiorowej wyobraźni – pełnym śmiałych hipotez, ryzykownych konstrukcji i pytań, na które odpowiedzi miała przynieść dopiero przyszłość. Otto Lidenbrock i jego bratanek Axel nie różnią się tak bardzo od ówczesnych badaczy: jeden gotów wierzyć w każdą możliwość, drugi – rozważny sceptyk, notujący każdy błąd. To zderzenie charakterów nadaje narracji żywiołowości i sprawia, że opowieść do dziś brzmi świeżo.