Czerwone i brunatne
Autor: Lech Niekrasz
Wydawnictwo: Marpress, 1991
Okładka: miękka
Stan: dobry
Uwagi: nieznaczne otarcia okładki
„Czerwone i brunatne” Lecha Niekrasza to książka o charakterze porównawczej biografii, w której autor zestawia losy i mechanizmy władzy dwóch największych dyktatorów XX wieku – Józefa Stalina i Adolfa Hitlera. Tekst nie ma formy klasycznej, drobiazgowej biografii, lecz przyjmuje kształt eseju historycznego, opartego na źródłach, relacjach i analizach, podporządkowanego jednej idei: pokazania podobieństw między systemami totalitarnymi komunizmu i nazizmu.
Niekrasz wskazuje na wspólne elementy rządów obu tyranów: kult jednostki, instrumentalne użycie przemocy, budowanie struktur strachu i eliminowanie przeciwników. Zwraca uwagę na ich osobowości – u Stalina dominowała chłodna kalkulacja i obsesja kontroli nad aparatem partyjnym, u Hitlera – charyzmatyczny fanatyzm i rasowa ideologia, prowadząca do eksterminacji całych narodów. Autor pokazuje również, jak odmienna była droga do władzy obu przywódców: Stalin zaczynał jako seminarzysta i rewolucjonista, Hitler – jako niespełniony artysta i weteran wojenny.
Książka porusza kwestie psychopatologii władzy, ilustrując je przykładami okrucieństwa, upokarzania ofiar i mechanizmów manipulacji. Jednocześnie osadza analizę w szerszym tle historycznym – od paktu Ribbentrop-Mołotow po powojenny układ sił, wskazując, że obie ideologie były w równym stopniu odpowiedzialne za destrukcję Europy i życie milionów.