Rusłan Skrynnikow • Borys Godunow

Borys Godunow
Autor: Rusłan Skrynnikow 

Wydawnictwo: PIW, 1982
Okładka: twarda z obwolutą
Stan: dobry
Uwagi: nieznaczne otarcia obwoluty

„Borys Godunow” Rusłana Skrynnikowa to monografia, która wprowadza porządek do jednego z najbardziej spornych okresów w dziejach państwa moskiewskiego. Autor odchodzi od obiegowych opinii, widzących w Godunowie uzurpatora i mordercę carewicza Dymitra, i opiera narrację na wnikliwej analizie źródeł – od akt śledczych po zapisy dyplomatyczne. W rezultacie ukazuje postać cara jako polityka pragmatycznego, który zdobył władzę nie dzięki spiskom, lecz poprzez mechanizmy przewidziane w ówczesnym systemie.

Skrynnikow nie zatrzymuje się jednak na samym portrecie władcy. Książka rozwija obraz Rosji przełomu XVI i XVII wieku jako organizmu trawionego sprzecznościami: umacnianie centralizacji odbywało się równocześnie z narastaniem kryzysu gospodarczego, a wprowadzenie poddaństwa chłopów i kolejne klęski nieurodzaju prowadziły do fali buntów. Autor zarysowuje proces, w którym osobiste decyzje władcy i czynniki strukturalne splatają się, prowadząc do wybuchu Smuty – epoki, którą trudno wyjaśnić w kategoriach „złej woli” jednostki.

Szczególne znaczenie ma rozdział poświęcony śmierci carewicza Dymitra. Skrynnikow, korzystając z dokumentacji z epoki, wskazuje na medyczne podłoże tragedii, przeciwstawiając się wielowiekowej tradycji oskarżania Godunowa o zbrodnię. Ten fragment pracy jest przykładem metody badawczej autora – uważnego czytania źródeł i unikania uproszczeń, które narosły wokół tego okresu.

SPIS TREŚCI

Rozdział I – Początek drogi
Rozdział II – Czas próby
Rozdział III – Borys rozprawia się z bojarami
Rozdział IV – Ustanowienie patriarchatu
Rozdział V – Sukcesy polityki zagranicznej
Rozdział VI – Dramat w Ugliczu
Rozdział VII – Wielkorządca Rosji
Rozdział VIII – Lata „zapowiedziane” i „określone”
Rozdział IX – Sobór Ziemski 1598 roku
Rozdział X – Choroba
Rozdział XI – Wielki głód
Rozdział XII – Grzegorz Otriepiew
Rozdział XIII – Upadek