Erasmus Deutsch
Autor: Jacek Kafel
Wydawnictwo: Warszawska Firma Wydawnicza
Okładka: miękka
Stan: dobry
Uwagi: brak
O książce:
„Erasmus Deutsch” Jacka Kafla to debiut, w którym autor zaskakująco sprawnie łączy ton akademickiej gawędy, ironię codzienności i melodramatyczny wątek rodzinny. Z jednej strony mamy Kolonię XXI wieku – z całym jej studenckim luzem, ironią wobec programu Erasmus i nieustannymi pytaniami o tożsamość młodego Polaka na obczyźnie. Z drugiej – Austrię lat 40., gdzie romanse i dramaty toczą się w cieniu przymusowej pracy i nazistowskiego terroru.
Na tym tle Kafel buduje podwójną paralelę: Franka i Pii oraz Bolka i Gertrudy. Ten lustrzany układ nie jest jednak czysto fabularnym kaprysem – to raczej pytanie, czy historia powtarza się wbrew nam, czy właśnie dzięki nam. Motyw miłości ponad narodowymi granicami został już wyeksploatowany w literaturze, ale tu nabiera lekko karykaturalnego tonu dzięki humorowi autora. Nie brak tu błyskotliwych one-linerów („Powiedz coś od serca! – Aorta”), które rozładowują patos i pozwalają spojrzeć na opowieść z przymrużeniem oka.
Wojenne fragmenty przywołują atmosferę przymusowych robót, niemieckich dylematów moralnych i rozdarcia lojalności, ale nie dominują narracji – raczej kontrapunktują ją, przypominając, że historia nie daje o sobie zapomnieć. Kolonia natomiast staje się niemal bohaterem sama w sobie – nie jako folder turystyczny, ale jako przestrzeń żywa, pełna nieoczywistych zakątków i studenckiej anarchii.
Debiut Kafla nie aspiruje do wielkiej powieści historycznej ani klasycznego romansu. To raczej próba znalezienia języka, który pozwala jednocześnie mówić o wojnie, ironizować na temat współczesności i opowiadać historię miłosną bez nadęcia. I właśnie w tej wielogłosowości – czasem nierównej, czasem prowokacyjnie lekkiej – tkwi jego siła.