Rycerze Żelaznej Ostrogi.
Oddziały wojskowe ukraińskich nacjonalistów w okresie II wojny światowej
Autor: Edward Prus
Wydawnictwo: atla 2, 2000
Okładka: miękka
Stan: dobry minus/przeciętny
Uwagi: nieznaczne ślady po kontakcie z wodą
Edward Prus w publikacji Rycerze Żelaznej Ostrogi podejmuje kontrowersyjny i szczegółowo udokumentowany temat współpracy ukraińskich ugrupowań nacjonalistycznych z III Rzeszą podczas II wojny światowej. Autor koncentruje się na analizie struktur, ideologii i działalności formacji takich jak UPA, OUN, bataliony „Nachtigall” i „Roland” czy 14. Dywizja Grenadierów SS „Galizien”. Książka obszernie omawia zarówno aspekt militarny – szlaki bojowe, skład osobowy, relacje z Wehrmachtem i SS – jak i ideologiczny, ze szczególnym uwzględnieniem postaw kolaboracyjnych i zbrodni na ludności cywilnej.
Prus sięga do dokumentów źródłowych, wypowiedzi świadków i archiwalnych relacji, budując narrację o systemowym charakterze zbrodni oraz świadomym wyborze sojuszu z Niemcami. Spis treści wskazuje na próbę uporządkowania materiału według tematów: od genezy ideologii, przez organizację sił zbrojnych, po operacje i konsekwencje działań na terenach Galicji Wschodniej, Wołynia i Bukowiny. Pojawiają się również rozdziały poświęcone funkcjonariuszom duchownym, formacjom paramilitarnym oraz zjawisku dobrowolnego wstępowania Ukraińców do formacji niemieckich.
Autor, jako historyk związany z badaniami nad stosunkami polsko-ukraińskimi, przedstawia tę tematykę w kontekście konfliktów narodowościowych, wykorzystując zarówno ujęcie historyczne, jak i politologiczne. Narracja nie unika ostrych sformułowań i jednoznacznych interpretacji, jednak struktura książki opiera się na solidnej bazie źródłowej i przypisach. Publikacja wpisuje się w nurt badań nad kolaboracją w Europie Środkowo-Wschodniej i stanowi głos w szerszej debacie o pamięci zbiorowej i rozliczeniach z przeszłością.