Pamiętnik o dziejach w Polsce [komplet]
Autor: Albrycht S. Radziwiłł
Wydawnictwo: PIW 1980
Okładka: twarda z obwolutą
Stan: dobry
Uwagi: nieznaczne naddarcia obwolut
"Pamiętnik o dziejach w Polsce", znany również pod tytułem łacińskim Memoriale rerum gestarum in Polonia 1632–1656, to jedno z kluczowych świadectw epoki Wazów. Albrycht Stanisław Radziwiłł, kanclerz wielki litewski i podkanclerzy litewski, zapisał w nim wydarzenia, w których uczestniczył lub które śledził jako wysoki urzędnik Rzeczypospolitej. Jego dzieło, prowadzone niemal do śmierci, obejmuje zarówno opisy politycznych i wojskowych wydarzeń, jak i refleksje na temat spraw społecznych oraz życia dworskiego.
Radziwiłł nie tylko przedstawia politykę królewską i sejmową, lecz także rejestruje codzienne realia szlacheckiego państwa. Jego relacja dotyczy zarówno elekcji, sporów dynastycznych i wojen – w tym kampanii smoleńskiej i zmagań ze Szwecją – jak i obyczajowości, ceremoniału i układów dyplomatycznych. Pamiętnik zawiera również cenne zapiski dotyczące funkcjonowania sejmu i senatu, dając unikalny wgląd w mechanizmy rządzenia Rzecząpospolitą.
Dzieło to cechuje osobisty ton i autorska perspektywa, a także zauważalna dbałość o szczegóły. Radziwiłł nie stroni od subiektywnych ocen i nie ukrywa swoich sympatii politycznych, co czyni jego relację cennym źródłem, ale jednocześnie wymaga ostrożnej interpretacji. Pierwotnie napisane po łacinie, "Pamiętnik" został po raz pierwszy przełożony na język polski pod koniec XVII wieku, a jego pierwsza drukowana edycja ukazała się w XIX wieku. Współczesne wydania, opracowane przez Adama Przybosia i Romana Żelewskiego, pozwoliły na pełniejsze zrozumienie i analizę tego tekstu w kontekście historycznym.
Jest to jedna z najważniejszych kronik okresu panowania Władysława IV i pierwszych lat rządów Jana Kazimierza, dostarczająca materiału do badań nad historią polityczną i społeczną XVII wieku.