Podstawy wiedzy w Descartesa i Malebranche'a
Autor: Władysław Augustyn
Wydawnictwo: PWN, 1973
Okładka: miękka
Stan: dobry
Uwagi: otarcia okładki
O książce:
„Podstawy wiedzy u Descartesa i Malebranche’a” Władysława Augustyna to książka, która pokazuje, jak różnie można rozumieć fundament pewności w ramach jednego, racjonalistycznego dziedzictwa. Descartes zaczyna od radykalnej metody wątpienia i dochodzi do punktu „cogito”, które ma status niepodważalnej oczywistości. Malebranche, idąc inną drogą, podcina samodzielność podmiotu: prawdziwe poznanie dokonuje się nie w nim, lecz przez „widzenie w Bogu”.
Augustyn nie zatrzymuje się na prostym porównaniu; traktuje oba systemy jak dwa sposoby mierzenia się z tym samym lękiem – możliwością błędu. Kartezjusz ufa, że umysł, wsparty gwarancją boskiej prawdomówności, jest w stanie wydobyć pewność z samego siebie. Malebranche przeciwnie: zmysły i rozum człowieka są na tyle zawodne, że jedynym ratunkiem jest absolutna iluminacja. To zderzenie racjonalizmu ufnego i racjonalizmu pesymistycznego, które tworzą ciekawy kontrapunkt w ramach tej samej tradycji.
Książka Augustyna nie jest lekką lekturą, ale dla kogoś zainteresowanego historią idei to solidne narzędzie: zwięzłe, rzeczowe, oparte na źródłach, bez ozdobników. Wartość tej pracy polega na tym, że zamiast wykładu o „racjonalizmie XVII wieku” dostajemy dwugłos – i wyraźnie widzimy, jak różne odpowiedzi na pytanie o pewność można było sformułować w obrębie jednej epoki.
Polecamy
